Parque Nacional Reserva Ranita Dorada
Parque Nacional Reserva Ranita Dorada

Parque Nacional Reserva Ranita Dorada

Locatie: departement Tolima – Colombia
Partner: ProAves (Sara Lara Ines)
Wanneer: 2008 – heden
Donatie: € 3780,- op jaarlijkse basis tot 2018 / € 6000,- (2021)
Medefinancierend partners: Conservation International, IUCN, Postcode Loterij
Website: https://www.proaves.org/ranita-dorada-amphibian-reserve
DN magazine: juni 2009 – p. 42-46 / maart 2010 – p. 22-25 / maart 2015 32-35
Lezing: ProAves, nature under threat met Sara Lara - YouTube

Sierra Nevada de Santa Marta
Sierra Nevada de Santa Marta

Sierra Nevada de Santa Marta

Locatie: departement Magdalena, Colombia
Partner: Fundación Atelopus (José Luis Perez-Gonzalez, Jeferson Villalba)
Wanneer: 2019-heden
Donaties: € 1000,- (2019)  /  € 1000,- (2020) / € 1000,- (2021)
Medefinancierend partner: Stichting Herpetofauna
Website: https://www.facebook.com/fundacionatelopus
DN magazine: september 2020 - p. 14 - 19

Habitatdestructie
Habitatdestructie

Habitatdestructie

Door de almaar stijgende welvaart neemt de behoefte aan delfstoffen hand over hand toe. Goud, diamanten, olie, gas, bauxiet en vele andere delfstoffen worden gevonden in en nabij het natuurlijke habitat van veel soorten gifkikkers en andere diersoorten.

Bedreigingen
Bedreigingen

Bedreigingen

Gifkikkers staan in hun natuurlijke habitat bloot aan verschillende, vaak door de mens veroorzaakte, bedreigingen zoals habitatdestructie, dierenhandel, klimaatverandering en ziekten als chytridiomycose. Deze bedreigingen leiden bij veel soorten tot afname van het aantal dieren en populaties.

Evolutie van voortplantingsstrategieën
Evolutie van voortplantingsstrategieën

Evolutie van voortplantingsstrategieën

Er zijn sterke relaties tussen het aantal eieren, de afzetplaatsen voor larven en de vorm van ouderzorg die gifkikkers aan hun nakomelingen geven (Summers & Tumulty, 2013). De grotere legsels van 10-60 eieren maakt intensieve zorg voor individuele nakomelingen moeilijk. 

Interacties ouders en jongen
Interacties ouders en jongen

Interacties ouders en jongen

Kikkerouders staan voor een groot aantal belangrijke keuzes wanneer ze hun jongen in een poeltje achterlaten. Voor vrouwtjes die hun jongen van voedseleieren voorzien, is het belangrijk om de kostbare voedseleieren aan eigen jongen te voeren en niet aan die van een ander vrouwtje. Het vrouwtje onthoudt niet alleen feilloos in welk poeltje de larven zich bevinden,

Broedzorg
Broedzorg

Broedzorg

De legsels van gifkikkers zijn kwetsbaar voor uitdroging, schimmelinfecties en opeten door roofdieren of soms zelfs soortgenoten. Om de overlevingskansen van de op het land gelegde eieren te vergroten, verzorgen gifkikkerouders hun legsels. Bij verreweg de meeste gifkikkersoorten zijn het de mannetjes die de eieren bewaken en regelmatig nathouden.

Eieren op het land
Eieren op het land

Eieren op het land

De meeste gifkikkers leggen hun eieren op het land. Dat doen ze om het relatief grote aantal ei-etende roofdieren in het water te ontlopen ten opzichte van de minder talrijke ei-etende roofdieren op het land. Omdat de luchtvochtigheid in het regenwoud hoog is, kunnen de eieren in een kleine geleimassa prima op het land ontwikkelen.

Paringsgedrag
Paringsgedrag

Paringsgedrag

Wanneer een vrouwtje ingaat op de roep van het mannetje kan het nog uren duren voordat er eieren worden gelegd. Gifkikkers hebben een uitgebreid paringsritueel, waarbij wederom de soorten behoorlijk kunnen verschillen in het gedrag dat ze daarbij laten zien. Het basispatroon in het ritueel wordt gevormd door een lange achtervolging van het mannetje door het vrouwtje.

Partnerkeuze
Partnerkeuze

Partnerkeuze

Voordat tot voortplanting wordt overgegaan moet een geschikte partner worden gevonden. De roep van het mannetje speelt een sleutelrol in het aantrekken van een vrouwtje. Gifkikkersoorten hebben elk een specifieke roep, wat de kikkers goed in staat stelt om aan soortgenoten te laten weten waar ze zijn. 

Territorialiteit
Territorialiteit

Territorialiteit

Bij de meeste gifkikkersoorten bezetten de mannetjes een territorium. Ze verdedigen een klein stukje van de bosbodem tegenover andere mannetjes. Het meest intensief verdedigen ze de kern van hun territorium dat enkele vierkante meters groot is en onderdeel uitmaakt van de tientallen vierkante meters die de kikkers gedurende de regentijd gebruiken als leefgebied. Binnen

Voortplanting
Voortplanting

Voortplanting

Gifkikkers hebben een bijzondere voortplanting. Anders dan onze eigen inheemse kikkers die na het afzetten van de eieren in het water hun legsel verlaten, leggen de meeste gifkikkers eieren op het land en besteden ze daar intensieve broedzorg aan. Naast het nathouden van het legsel dragen de ouders de uitgekomen larven op hun rug naar open water. 

Kleurvariatie binnen een soort
Kleurvariatie binnen een soort

Kleurvariatie binnen een soort

Bij gifkikkers worden soms grote variaties in uiterlijk aangetroffen binnen een populatie. Vaak is er dan sprake van een zone waarin twee verschillend gekleurde populaties bij elkaar komen en er regelmatig paartjes van twee verschillend gekleurde ouders worden gevormd.

Partnerkeuze
Partnerkeuze

Partnerkeuze

Naast roofdieren selecteren ook vrouwtjes op kleur. Feller gekleurde mannetjes zijn in trek bij de vrouwtjes, die voor deze mannetjes kiezen omdat de felle kleuren aangeven dat de mannetjes in goede vorm zijn (Crothers et al., 2011). De mannetjes zullen voldoende energie hebben om de eieren en larven van het vrouwtje te verzorgen.

Kleuren kopiëren
Kleuren kopiëren

Kleuren kopiëren

Niet giftige gifkikkers maken soms handig gebruik van het leergedrag van roofdieren (Stuckert et al., 2014). Omdat roofdieren het uiterlijk van kikkers kunnen associëren met giftigheid, loont het voor niet giftige kikkers om in uiterlijk sterk op de giftige soorten te lijken waarmee ze hun verspreidingsgebied delen. 

Tonen van giftigheid
Tonen van giftigheid

Tonen van giftigheid

De felle kleuren van gifkikkers waarschuwen roofdieren dat de kikkers niet eetbaar zijn (Vences et al., 2003). In het dierenrijk worden deze waarschuwingssignalen aangetroffen bij sterk uiteenlopende soorten zoals insecten, vogels en amfibieën. Daarbij worden veelal dezelfde kleuren gebruikt. Gele en rode signalen tegen een donkere achtergrond zijn daarin de meest voorkomende waarschuwingssignalen in het dierenrijk.

Kleurvariatie
Kleurvariatie

Kleurvariatie

Binnen de superfamilie van Zuid-Amerikaanse gifkikkers, de Dendrobatoidae, komen onopvallend cryptisch gekleurde en felgekleurde soorten voor. De felgekleurde gifkikkers maken hun giftigheid kenbaar zodat roofdieren ze met rust laten. De variatie aan kleuren en patronen is enorm en verschilt tussen soorten, populaties en individuen. 

Gif als verdediging tegen roofdieren
Gif als verdediging tegen roofdieren

Gif als verdediging tegen roofdieren

Binnen de superfamilie van neotropische gifkikkers zijn niet alle soorten even giftig en een groot aantal soorten is zelfs helemaal niet giftig. De stelregel is dat de kleurrijke kikkers giftig zijn en de onopvallend bruingekleurde kikkers niet tot nauwelijks giftig zijn (Santos et al., 2003). De combinatie van felle kleuren en giftigheid is geen toeval.

Back To Top