Gifkikkers
Gifkikkers

Gifkikkers

Gifkikkers vormen een superfamilie, de Dendrobatoidae, van meer dan 300 soorten die voorkomen in Midden- en Zuid‑Amerika. De Nederlandse namen gifkikker en pijlgifkikker, verwijzen naar de giftigheid van de kikkers en het feit dat het gif door inheemse stammen in het regenwoud gebruikt wordt om pijlpunten voor de jacht van gif te voorzien.

Verspreidingsgebied
Verspreidingsgebied

Verspreidingsgebied

Gifkikkers komen voor in het zuidoosten van Nicaragua (Allobates talamancae, Dendrobates auratus en Oophaga pumilio). Vanaf hier loopt het verspreidingsgebied langs de Caribische kant van de centrale bergketens in Costa Rica tot in Panama, waar ze van de Caribische kust tot aan de Pacifische kust voorkomen.

Gifkikkerbiotopen
Gifkikkerbiotopen

Gifkikkerbiotopen

Over het verspreidingsgebied worden verreweg de meeste gifkikkers in het tropisch regenwoud gevonden. Deze regenwouden worden bewoond van zeeniveau tot in hooggelegen nevelwouden, maar niet boven 4000 meter boven zeeniveau.

Dagactief
Dagactief

Dagactief

Nagenoeg alle soorten Dendrobatoidae zijn dagactief. Slechts van Aromobates nocturnus is bekend dat deze volledig nachtactief is. Vele soorten zijn echter behalve dagactief ook actief in de vroege ochtend- en avonduren wanneer het donker is (Hilje & Yglesias, 2009). Zo laten mannetjes al vroeg in de ochtend hun roep horen. Daarnaast is ook

Roep
Roep

Roep

Al vanaf tientallen meters afstand is de aanwezigheid van gifkikkers in het regenwoud te horen. Iedere soort heeft zijn eigen kenmerkende roep (Santos et al., 2014). Zowel de kleurrijke als bruingekleurde gifkikkers vallen op door een grote verscheidenheid aan trillers, een- of meertonige heldere klanken die meestal uitsluitend door de mannetjes worden voortgebracht. 

Gifkikkeranatomie
Gifkikkeranatomie

Gifkikkeranatomie

Het bouwplan van volwassen gifkikkers is sterk gelijkend aan dat van alle andere padden en kikkers. Ze hebben een goed ontwikkeld skelet en stevige spieren om zich op het land goed te kunnen verplaatsen. De achterpoten van de soorten die zich tussen de rotsen van sterk stromende beken ophouden zijn dikker dan die van klimmende en bodembewonende soorten. Gifkikkers hebben vijf tenen en vier vingers waartussen soms vliezen aanwezig zijn.

Diversiteit aan gifstoffen
Diversiteit aan gifstoffen

Diversiteit aan gifstoffen

Gifkikkers kunnen worden gerekend tot de meest giftige dieren op aarde. Het huidgif van één enkele kikker bestaat uit een cocktail van tientallen verschillende neurotoxinen. Er zijn al meer dan vijfhonderd verschillende soorten gif in de huid van gifkikkers aangetroffen en er zijn vermoedelijk nog honderden onbekende verbindingen die op ontdekking wachten.

Geleedpotigen als bron voor gif
Geleedpotigen als bron voor gif

Geleedpotigen als bron voor gif

De enorme diversiteit aan gifstoffen halen de kikkers uit de voedseldieren die ze eten. In mieren, kevers en mijten die gifkikkers eten zijn dezelfde gifstoffen aangetroffen als de stoffen die in de kikkerhuid zijn gevonden. De geleedpotigen halen het gif of de bouwstoffen voor het gif op hun beurt weer uit het voedsel dat zij eten. Kleine mijten die door gifkikkers worden gegeten, maken bijvoorbeeld zelf een chemische verbinding die als seksferomoon dient.

Back To Top